เรื่องควรรู้ก่อนตัดสินใจรับซื้อแบงค์เก่า สิ่งหนึ่งที่บรรดานักสะสมของเก่านิยมสะสมกันมากอย่างหนึ่งก็คือธนบัตรนั่นเอง เพราะธนบัตรที่มีในประเทศไทยนอกจากจะใช้จ่ายทั่วไปแล้ว ยังมีอีกประเภทหนึ่งก็คือกลุ่มของธนบัตรที่ระลึก และด้วยมีการปรับเปลี่ยนเทคโนโลยีในการพิมพ์ธนบัตรเพื่อให้ยากต่อการปลอมแปลง จึงมีวิวัฒนาการธนบัตรเกิดขึ้นจนเกิดการหมุนเวียนธนบัตรในตลาด ธนบัตรแบบเดิมที่ถูกเลิกใช้ก็กลายเป็นแบงค์เก่าอันมีค่า จนมีนักสะสมทั้งหลายออกมารับซื้อแบงค์เก่าให้เห็นกันทั่วไป
การรับซื้อแบงค์เก่ามีการประเมินราคากันอย่างไร
ราคาของธนบัตรนั้นจะแตกต่างกันไปตามแต่ละแบบและชนิดราคา นอกจากนี้ยังขึ้นอยู่กับความยากง่ายในการหา ยิ่งเป็นธนบัตรเก่าที่หายากก็จะยิ่งมีราคาสูง ไม่แพ้ธนบัตรที่ระลึกเนื่องในโอกาสต่าง ๆ ซึ่งมีการพิมพ์ออกมาในจำนวนจำกัด บรรดานักสะสมที่
รับซื้อแบงค์เก่าจึงมักจะไปจับจองเป็นเจ้าของทันทีที่มีการเปิดจอง ส่วนสภาพของธนบัตรนั้นก็เป็นปัจจัยที่มีผลต่อราคารับซื้อแบงค์เก่าด้วยเช่นกัน เพราะยิ่งมีสภาพสมบูรณ์ราคาก็จะยิ่งสูงขึ้น ซึ่งมีการจัดเกรดคุณภาพธนบัตรไว้ตามหลักสากล
เกรดคุณภาพธนบัตรที่ใช้ในการรับซื้อแบงค์เก่ามีการจัดอย่างไร
การจัดเกรดธนบัตรตามหลักสากลที่ใช้กันนั้น จะคัดกันตามระดับคุณภาพ ซึ่งจะมีผลโดยตรงกับราคาประเมินของธนบัตรใบนั้น ๆ โดยการแบ่งเกรดจำเป็นต้องอาศัยประสบการณ์ เพราะแม้ในกลุ่มผู้เชี่ยวชาญการดูธนบัตรยังมีมาตรฐานที่ไม่เหมือนกัน แต่ทั่วไปแล้วตามหลักสากลจะยึดเกณฑ์การดูคุณภาพธนบัตรตามมาตรฐานของอเมริกันและอังกฤษ ซึ่งมีแนวทางในการพิจารณาแบ่งเกรดธนบัตร เพื่อรับซื้อแบงค์เก่าดังนี้
UNC (Uncirculated) หมายถึง ธนบัตรเก่าที่มีสภาพใหม่เอี่ยม 100% เพราะไม่เคยผ่านการใช้จ่ายใด ๆ เลย ส่วนมากมักจะพบได้ในกลุ่มธนบัตรที่ระลึกต่าง ๆ
http://www.bankarnon.com EF (Extremely Fine) หมายถึง ธนบัตรเก่าที่มีสภาพเหมือนใหม่ สีสันสดใส ขอบมุมทั้งสี่มุมยังเป็นเหลี่ยม คมชัดเจน เนื้อกระดาษแกร่ง แน่น ไม่มีรอยพับ ปกติจะมีสภาพอยู่ที่ 85% เพราะเสียหายไปตามสภาพการเก็บรักษา
VF (Very Fine) หมายถึง ธนบัตรเก่าที่เคยผ่านการใช้จ่ายมาบ้างแล้ว อาจมีรอบพับหรือยับบ้าง แต่ขอบมุมยังเป็นสี่เหลี่ยมอยู่ แม้จะไม่คมเหมือนของใหม่ ปกติจะมีสภาพอยู่ที่ 70%
F (Fine) หมายถึง ธนบัตรเก่าที่ผ่านการใช้จ่ายมาพอสมควร เห็นรอยยับชัดเจน ขอบมุมเริ่มมน สีซีดจาง สภาพทั่วไปอยู่ที่ 50%
VG (Very Good) หมายถึง ธนบัตรเก่าที่ผ่านการใช้จ่ายมามาก มีรอยพับ รอยยับชัดเจน ขอบมุมมนจนถึงกร่อน หน้าธนบัตรมีความสกปรก ส่วนมากจะมีสภาพอยู่ที่ 30%
อย่างไรก็ตามในการรับซื้อแบงค์เก่านั้น นอกจากจะศึกษาเกณฑ์การแบ่งคุณภาพธนบัตรแล้ว ควรจะศึกษาเกี่ยวกับข้อมูลของธนบัตรรุ่นที่กำลังหาอยู่ด้วย เช่น จำนวนที่พิมพ์ ข้อความบนหน้าธนบัตร ลักษณะเด่น ไปจนถึงลายเซ็นบนหน้าธนบัตรด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้ถูกโกงจากการรับซื้อแบงค์เก่านั่นเอง
